Kulaktaki kemikler nelerdir ve ne işe yararlar?

Kulak, işitme ve denge işlevlerini yerine getiren karmaşık bir organdır. İşitme sürecinde kritik bir rol oynayan ve orta kulakta bulunan üç küçük kemik vardır. Bu kemikler, vücudun en küçük kemikleri olarak bilinir ve ses titreşimlerinin iletilmesinde hayati bir görev üstlenirler. Kulaktaki kemikler şunlardır:

• Çekiç (Malleus)
• Örs (İnkus)
• Üzengi (Stapes)

Çekiç kemiği, kulak zarına doğrudan bağlı olan ilk kemiktir. Şekli bir çekice benzediği için bu adı almıştır. Görevi, kulak zarından gelen ses titreşimlerini almak ve bunları örs kemiğine iletmektir. Yaklaşık 8-9 mm uzunluğundadır ve kulak zarının titreşimlerini mekanik olarak güçlendirerek iletime katkıda bulunur.

Örs kemiği, çekiç ve üzengi kemikleri arasında yer alır ve bir köprü görevi görür. Adını, bir örs (demirci aleti) şeklinde olmasından alır. Çekiç kemiğinden gelen titreşimleri alır ve bu titreşimleri üzengi kemiğine iletir. Ayrıca, ses dalgalarının gücünü artırarak enerji transfer verimliliğini yükseltir.

Üzengi kemiği, vücuttaki en küçük kemiktir ve şekli bir üzengiye (at eyerinde kullanılan araç) benzer. Görevi, örs kemiğinden gelen titreşimleri iç kulağa iletilmek üzere oval pencere adı verilen zara aktarmaktır. Bu işlem, ses enerjisinin sıvı dolu iç kulağa (koklea) taşınmasını sağlar. Üzengi kemiği, titreşimleri yaklaşık 20 kat güçlendirerek işitme hassasiyetini artırır.

Bu üç kemik, birlikte "ossikül zinciri" olarak adlandırılır ve temel işlevleri şunlardır:

• Ses titreşimlerini kulak zarından iç kulağa verimli bir şekiletmek.
• Titreşimleri güçlendirerek, sesin iç kulak sıvılarında etkili olmasını sağlamak. Bu, ses enerjisinin havadan sıvı ortama geçişinde kayıpları en aza indirger.
• Yüksek ses şiddetlerine karşı koruma sağlamak; örneğin, refleks kas hareketleriyle kemiklerin hareketini sınırlayarak iç kulağı hasardan korurlar.

Bu kemikler olmadan, ses titreşimleri iç kulağa yeterince iletilemez ve işitme kaybı oluşabilir. Örneğin, otoskleroz gibi hastalıklarda üzengi kemiği sertleşir ve hareketi kısıtlanır, bu da iletim tipi işitme kaybına yol açar. Bu kemiklerin sağlıklı çalışması, net ve kesintisiz işitme için hayati önem taşır.